Gont drewniany to jedno z najstarszych pokryć dachowych, które przeżywa obecnie swój renesans. Ten tradycyjny materiał, znany od wieków, coraz częściej pojawia się na dachach nowoczesnych domów, nadając im niepowtarzalny charakter i styl. Czym właściwie jest gont drewniany? Ile kosztuje jego zakup i montaż? Czy warto zainwestować w to pokrycie dachowe? W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na te pytania oraz praktyczne informacje, które pomogą Ci podjąć świadomą decyzję.
Czym jest gont drewniany?
Gont drewniany to tradycyjne pokrycie dachowe wykonane z drewna, składające się z niewielkich, płaskich elementów o klinowatym kształcie. Gonty są układane na dachu na zakładkę, tworząc szczelną powłokę chroniącą budynek przed deszczem, śniegiem i wiatrem.
Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje gontów drewnianych:
- Gont łupany – wykonywany ręcznie metodą rozszczepiania klocków drewna wzdłuż słojów, co zapewnia wysoką odporność na wilgoć i zachowuje naturalną strukturę włókien.
- Gont cięty (piłowany) – wytwarzany maszynowo poprzez przecinanie drewna, co pozwala na uzyskanie bardziej regularnych kształtów i wymiarów.
Do produkcji gontów najczęściej wykorzystuje się drewno:
- osikowe – lekkie i odporne na wilgoć, doskonałe do regionów o zwiększonej wilgotności
- modrzewiowe – trwałe i naturalnie odporne na szkodniki dzięki wysokiej zawartości żywicy
- cedrowe – zawierające naturalne olejki zwiększające odporność na warunki atmosferyczne i gnicie
- dębowe – wyjątkowo trwałe i odporne na uszkodzenia mechaniczne, ale cięższe od pozostałych gatunków
Tradycyjny gont drewniany, zwany także „dranicą” lub „dachówką drewnianą”, był stosowany w budownictwie od setek lat, szczególnie w regionach górskich i leśnych, gdzie dostęp do drewna był łatwy.
Zalety i wady gontu drewnianego
Przed podjęciem decyzji o wyborze gontu drewnianego jako pokrycia dachowego, warto dokładnie przeanalizować jego mocne i słabe strony.
Zalety gontu drewnianego
- Wyjątkowa estetyka – naturalne piękno drewna nadaje budynkowi niepowtarzalny charakter i z upływem czasu zyskuje szlachetną patynę
- Ekologiczność – materiał całkowicie naturalny, biodegradowalny i odnawialny, o niskim śladzie węglowym
- Dobra izolacja termiczna i akustyczna – drewno naturalnie tłumi dźwięki i pomaga utrzymać odpowiednią temperaturę w domu przez cały rok
- Lekkość konstrukcji – nie obciąża nadmiernie konstrukcji dachu, co może być istotne przy renowacji starszych budynków
- Łatwość obróbki – możliwość dopasowania do skomplikowanych kształtów dachu, łuków i krzywizn
- Odporność na ekstremalne warunki pogodowe – przy odpowiedniej konserwacji dobrze znosi zarówno mrozy jak i upały
Wady gontu drewnianego
- Wysoka cena – zarówno materiału, jak i wykwalifikowanej robocizny, co czyni go jednym z droższych pokryć dachowych
- Konieczność regularnej konserwacji – impregnacja co 5-7 lat jest niezbędna dla utrzymania właściwości ochronnych
- Podatność na ogień – wymaga dodatkowej impregnacji środkami ogniochronnymi, które podnoszą klasę odporności ogniowej
- Wrażliwość na szkodniki – konieczność stosowania środków ochronnych przeciwko owadom i grzybom
- Krótszy okres trwałości – w porównaniu do niektórych nowoczesnych pokryć dachowych jak dachówka ceramiczna czy blacha
Ile kosztuje gont drewniany?
Koszt gontu drewnianego zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj drewna, sposób wykonania, region kraju czy stopień skomplikowania dachu.
Cena materiału
Orientacyjne ceny gontów drewnianych za metr kwadratowy (stan na 2023 rok):
- Gont osikowy: 80-120 zł/m²
- Gont modrzewiowy: 100-150 zł/m²
- Gont cedrowy: 140-200 zł/m²
- Gont dębowy: 150-220 zł/m²
Gont łupany jest zwykle droższy od ciętego ze względu na pracochłonność produkcji i lepsze właściwości techniczne wynikające z zachowania naturalnej struktury włókien drewna.
Koszt montażu
Montaż gontu drewnianego to zadanie wymagające specjalistycznej wiedzy i doświadczenia. Koszt robocizny waha się zazwyczaj w granicach:
- Dachy proste (dwuspadowe): 70-100 zł/m²
- Dachy złożone (wielopołaciowe, z lukarnami): 100-150 zł/m²
Całkowity koszt pokrycia dachu gontem drewnianym (materiał + robocizna + impregnacja) może wynieść od 150 do nawet 350 zł za metr kwadratowy, w zależności od wybranego rodzaju gontu i stopnia skomplikowania dachu.
Należy również uwzględnić koszty dodatkowe:
- Impregnacja przeciwogniowa i przeciwgrzybiczna – 15-30 zł/m²
- Materiały montażowe (łaty, kontrłaty, gwoździe miedziane lub ze stali nierdzewnej) – 20-40 zł/m²
- Obróbki blacharskie (kosze, kalenice, obróbki kominów) – zależne od ilości i stopnia skomplikowania
- Koszt regularnej konserwacji – około 20-40 zł/m² co 5-7 lat
Montaż i konserwacja gontu drewnianego
Prawidłowy montaż i regularna konserwacja to klucz do długowieczności dachu z gontu drewnianego.
Proces montażu
Montaż gontu drewnianego obejmuje następujące etapy:
- Przygotowanie konstrukcji dachu – montaż łat i kontrłat z zachowaniem odpowiednich odstępów wentylacyjnych
- Impregnacja gontu przed montażem środkami przeciwgrzybicznymi i ogniochronnymi
- Układanie gontów na zakładkę (zwykle 1/3 długości) rozpoczynając od okapu dachu
- Mocowanie za pomocą gwoździ miedzianych lub ze stali nierdzewnej, które nie będą korodować i przebarwiać drewna
- Wykonanie obróbek na krawędziach, kalenicach i w koszach dachu z zachowaniem odpowiedniego odpływu wody
- Końcowa impregnacja całej powierzchni dla zapewnienia jednolitej ochrony
Konserwacja
Aby dach z gontu drewnianego służył przez wiele lat, konieczna jest regularna konserwacja:
- Impregnacja co 5-7 lat preparatami ochronnymi przeciw grzybom, owadom i ogniowi – to podstawa długowieczności dachu
- Regularne czyszczenie z liści, mchu i innych zanieczyszczeń, najlepiej dwa razy w roku (wiosną i jesienią)
- Wymiana uszkodzonych elementów na bieżąco, zanim problem się rozszerzy na sąsiednie gonty
- Kontrola stanu dachu po silnych wiatrach i obfitych opadach śniegu, zwłaszcza w miejscach narażonych na gromadzenie się wilgoci
Przy odpowiedniej konserwacji dach z gontu drewnianego może służyć 30-50 lat, a w sprzyjających warunkach nawet dłużej. Znane są przykłady dachów gontowych w górskich regionach, które przetrwały ponad stulecie.
Czy warto zainwestować w gont drewniany?
Decyzja o wyborze gontu drewnianego powinna być przemyślana i dostosowana do indywidualnych potrzeb, stylu architektonicznego budynku oraz możliwości finansowych.
Gont drewniany będzie dobrym wyborem dla osób, które:
- Cenią naturalne materiały i tradycyjną estetykę wykraczającą poza współczesne trendy
- Budują dom w stylu regionalnym, rustykalnym lub górskim, gdzie gont jest elementem lokalnej tradycji
- Są gotowe na regularne prace konserwacyjne i mogą zapewnić odpowiednią pielęgnację dachu
- Mogą przeznaczyć wyższy budżet na pokrycie dachowe i jego późniejszą konserwację
- Zależy im na ekologicznych rozwiązaniach o niskim wpływie na środowisko
Gont drewniany może nie być optymalnym wyborem dla osób, które:
- Szukają bezobsługowego pokrycia dachowego niewymagającego regularnej konserwacji
- Mają ograniczony budżet na budowę i nie mogą przeznaczyć dodatkowych środków na pokrycie premium
- Mieszkają w obszarach o wysokim ryzyku pożarowym, gdzie przepisy mogą ograniczać stosowanie drewnianych pokryć
- Nie mają możliwości regularnej konserwacji dachu lub dostępu do specjalistów w tej dziedzinie
Warto również rozważyć alternatywy dla tradycyjnego gontu drewnianego, takie jak gonty bitumiczne czy dachówki ceramiczne stylizowane na drewniane, które oferują podobną estetykę przy mniejszych wymaganiach konserwacyjnych.
Gont drewniany to nie tylko pokrycie dachowe, ale także element dziedzictwa kulturowego i rzemieślniczego. Wybierając go, decydujesz się na materiał o wyjątkowych właściwościach estetycznych i ekologicznych, który z każdym rokiem nabiera szlachetnego charakteru. Dla wielu inwestorów niepowtarzalny urok i naturalne piękno dachu krytego gontem w pełni rekompensują wyższe koszty i dodatkowe wymagania konserwacyjne. To inwestycja w autentyczność i ponadczasową elegancję, która wyróżni Twój dom spośród standardowych rozwiązań budowlanych.